Objawy rojenia się pszczół

Arystoteles uważał, że przyczyną rojenia się pszczół jest nadmiar matek w rodzinie pszczelej. Czy miał rację. Okazuje się, że wychów nowych matek nie zawsze kończy się wyjściem, a ponadto pszczoły przez jakiś czas tolerują w ulu obecność dwóch, a nawet więcej matek.

Czerwie i pszczoły „w polu”.

Jeśli będziemy utrzymywać rodziny w ulach o małej pojemności (około 30l), to rodziny te będą roiły się o wiele częściej, niż rodziny utrzymywane w ulach o pojemności ponad 100 l. Jednak nie można tego uznać za zasadę. Pszczoły bowiem nie zawsze roją się w małych ulach, zwłaszcza gdy mają młodą matkę. To twierdzenie nie tłumaczy wychodzenia porojów, kiedy z pierwakiem wychodzi od 60 do 88% pszczół, w zależności od siły rodziny i ilości czerwiu otwartego.

Ul jest młody w około 70% .

W roju ok. 70% stanowią pszczoły młodsze niż 10-dniowe. Jedną z hipotez jest również niedobór substancji matecznej, stymulującej zakładanie mateczników. Ta hipoteza nie potwierdza się w przypadku cichej wymiany matki. Wtedy mimo małej ilości substancji matecznej rój nie wychodzi. Kolejna kwestia, to nadmiar mleczka pszczelego, który towarzyszy dużej liczbie młodych robotnic w rodzinie pszczelej. Powoduje to wzajemne opajanie się mleczkiem i takie robotnice stanowią pszczoły rojowe. Jeśli dodamy młodego czerwiu do takiej rodziny, to spowodujemy wyhamowanie wychowu nowych matek.

Chroń czerwie – dla zdrowia ula.

Są tacy, którzy uważają, że, że rójka jest ochronną reakcją pszczół w celu uniknięcia przegrzania czerwiu. Tak naprawdę można dojść do jednego wniosku, że nie da się kontrolować w praktyce procesu rojenia się. Zatem spróbujmy wyjaśnić to zjawisko w bardziej kompleksowy sposób. Za rójkę w gnieździe odpowiada wiele bodźców, które pobudzają cykl matecznikowy. Z tego też względu przyczyny rójki zostały podzielone na: genetyczne, demograficzne w gnieździe pszczelim oraz zewnętrzne pochodzące ze środowiska. Wymienić należy tu takie czynniki jak: rasa i linia pszczół, przegrzanie i wysokie stężenie C02, siły pola elektrycznego, choroby bakteryjne, pasożytnicze, ataki os, szerszeni, mrówek i termitów, obce zapachy, brak pożytku, a także nadmiar pokarmu w ulu. Większość tych wymienionych czynników to bodźce stresowe, których działanie objawia się powstaniem nastroju rojowego.

Niejednoznaczne objawy nastroju rojowego

W większości pasiek naszego kraju pszczelarze mogą spotkać się z niejednoznacznymi objawami zbliżającego się nastroju rojowego w poszczególnych rodzinach. Co jest tego powodem? Efekt ten związany jest z z posiadaniem pszczół różnych ras i linii. Jeśli natomiast pszczelarze utrzymują w swoich pasiekach pszczoły jednej linii pochodzące od określonej matki reprodukcyjnej mają populację pszczół wyrównaną, która zachowuje się podobnie.

Pamiętajmy, że na podstawie obserwacji kilku rodzin można przewidywać nastrój i stan pozostałych rodzin, a to znacznie ułatwia prowadzenie pasieki. Objawy i przybliżony termin wyjścia roju w pasiekach w przypadku kiedy mamy do czynienia z mieszaną populacją pszczół to sytuacja całkiem odmienna. Kiedy zwiększa się liczba komórek z czerwiem trutowym i pojawia się większa liczba pszczół w rodzinie, to zank że rodziny wchodzą w nastrój rojowy i zaczynają budować miseczki matecznikowe na brzegach plastrów.

Ramka pracy – obserwuj pszczoły

O nastroju rojowym może także sygnalizować ramka pracy. Jeśli język woskowe odciągają się szybko to świadczy o nastroju roboczym wśród rodziny pszczół, natomiast wolne odciąganie o nastroju rojowym. Jaja w miseczkach matecznikowych złożone przez matkę oznaczają, że rodzina jest wstanie wydać rój w ciągu dwóch tygodni (16 dni trwa cykl rozwojowy matki pszczelej). Kolejnym sygnałem informującym o wydaniu w najbliższym czasie roju przez rodzinę pszczelą jest wyhamowanie składania jaj przez matkę, która jest słabiej karmiona przez robotnice w celu uzyskania zdolności lotnych. Są jednak rodziny pszczele, w których matka czerwi do końca a rój wychodzi, gdy tylko zostaną złożone jaja w miseczkach matecznikowych.

 

Następną obserwowaną sytuacją jest wyjście roju dopiero, gdy larwy w matecznikach są już podlane mleczkiem pszczelim, ale jeszcze nie są zasklepione. Pewien wpływ mają warunki pogodowe, które mogą opóźnić o kilka dni wydanie roju przez rodzinę pszczelą. Najczęściej jednak dzieje się tak, że że rój wychodzi w momencie zasklepienia pierwszego matecznika. Najpóźniej rodzina pszczela roi się w czasie wygryzienia się młodej matki, która pozostaje w rodzinie z pszczołami gniazdowymi. Wyjście roju jest indywidualną sprawą danej rodziny i bardzo trudno dokładnie określić termin.